Η θάλασσα της Ελλάδας κρύβει πολλά και μεγαλειώδη μυστικά. Τα κητώδη, αυτά τα υπέροχα πλάσματα, είναι ίσως από τα μεγαλύτερα μυστήρια και θαύματά της. Μικρές κοινωνίες, αξιοθαύμαστοι θηρευτές, ντροπαλοί δύτες, μητρική στοργή, μοναχικά αρσενικά. Όλα αυτά συνυπάρχουν κάτω από τον βυθό της Μεσογείου και διατηρούν με μαγικό τρόπο το νήμα της ισορροπίας στη θάλασσα και στο περιβάλλον μας.
Αν κάτι συνδέει τα κητώδη περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, είναι ο ήχος. Η επιβίωσή τους κυριολεκτικά εξαρτάται από αυτόν. Πτεροφάλαινες, δελφίνια, φυσητήρες, φώκαινες και ζιφιοί έχουν ένα ηχοεντοπιστικό σύστημα, σαν σόναρ, το οποίο και χρησιμοποιούν για να βρίσκουν την τροφή τους, να προσανατολίζονται και να επικοινωνούν μεταξύ τους. Χάρη σε αυτό, ζώα όπως οι φυσητήρες που καταδύονται σε βάθη μέχρι και 1.500 μ. που δεν έχει φως, μπορούν να «βλέπουν» στο απόλυτο σκοτάδι.
Αυτός ο θαυμαστός υδάτινος κόσμος απειλείται. Αν χαθεί η ισορροπία του, κινδυνεύει η θάλασσα συνολικά και επομένως εμείς οι ίδιοι. Τι θα ήταν άλλωστε η Ελλάδα χωρίς μια υγιή και καταγάλανη θάλασσα. Πάνω από το 80% των ψαριών της Μεσογείου υπεραλιεύονται, με αποτέλεσμα τα χαρισματικά αυτά είδη να μην βρίσκουν πλέον τροφή το ίδιο εύκολα. Συχνά πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων και ξεψυχούν μπλεγμένα σε αυτά ή θανατώνονται. Ταυτόχρονα, απειλούνται από τη ναυσιπλοΐα, τις σεισμικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τον εντοπισμό υδρογονανθράκων και τις στρατιωτικές ασκήσεις με σόναρ.
Το όνομα κητώδη προέρχεται από την αρχαία λέξη «κήτος» που σημαίνει μεγαλόσωμο θαλάσσιο ζώο. Στα ελληνικά νερά κολυμπούν σταθερά οκτώ είδη κητωδών, τα οποία είναι «πρεσβευτές» της υγείας των θαλασσών μας.
Η καρδιά της πτεροφάλαινας έχει το μέγεθος ενός μικρού αυτοκινήτου.
Κάθε δελφίνι έχει τη δική του ηχητική υπογραφή.
Τα κητώδη, ως ανώτεροι θηρευτές και ζώα που ζουν πολλά χρόνια βιοσυσσωρεύουν στο σώμα τους χημική ρύπανση από όλο το τροφικό πλέγμα.
Με αφετηρία μας τη γνώση, εφόδια την επιστημονική τεκμηρίωση και άσσο στο μανίκι μας τις συνέργειες με ειδικούς από την Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο, έχουμε σταθερή παρουσία στη θάλασσα και κάνουμε παρεμβάσεις σε πολιτικό επίπεδο, προτείνοντας λύσεις για την αποτελεσματική προστασία των χαρισματικών αυτών ειδών. Πριν δυο χρόνια, συμμετείχαμε μαζί με ερευνητές από όλη τη Μεσόγειο σε εναέριες και θαλάσσιες έρευνες με αντικείμενο τα κητώδη και καταγράψαμε την παρουσία και τη διασπορά των ειδών αλλά και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις ελληνικές θάλασσες. Ποια είδη κολυμπούν σε ποιες περιοχές; Σε ποια σημεία εντοπίζονται προβλήματα όπως η συγκέντρωση πλαστικών απορριμμάτων και διχτυών;
Μέσα από τις έρευνες αυτές, αποκτήσαμε μία καλύτερη εικόνα και για τις ελληνικές θάλασσες και κυρίως για την Ελληνική Τάφρο, το τόξο που εκτείνεται από το Ιόνιο μέχρι τη Ρόδο και έκτοτε αποφασίσαμε να την βάλουμε στο επίκεντρο των προσπαθειών μας. Έτσι, αναδείξαμε σε παγκόσμιο επίπεδο τη σημασία της αλλά και τις μεγαλύτερες απειλές που δέχεται στην 5η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για τα Θαλάσσια Θηλαστικά και τις Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές που συνδιοργανώσαμε στη Μεσσηνία το 2019.
Σήμερα, παρέχουμε σταθερά επιστημονικά δεδομένα για τα είδη που φιλοξενεί η Ελληνική Τάφρος, ενώ δίνουμε προτεραιότητα στην προστασία τους στη μάχη μας κατά των σχεδίων για εξορύξεις στις ελληνικές θάλασσες. Σε σχέση με τους κινδύνους της ναυσιπλοΐας, χρόνο με τον χρόνο, καταφέραμε να χτίσουμε συνέργειες με διεθνείς οργανισμούς, ερευνητικά κέντρα αλλά και εκπροσώπους του ναυτιλιακού τομέα. Έχουμε επικεντρώσει τις προσπάθειές μας στη διαμόρφωση και υιοθέτηση από τις αρμόδιες αρχές των κατάλληλων μέτρων με απώτερο σκοπό να μειώσουμε τις συγκρούσεις σκαφών με είδη, όπως οι φυσητήρες.
Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση που δούμε ένα κητώδες εν πλω ή στις παραλίες;
Μέλημά μας όμως είναι και η αντιμετώπιση των απειλών που σχετίζονται με τις αλιευτικές δραστηριότητες, καθώς προσπαθούμε να αποτιμήσουμε το μέγεθός τους και να προτείνουμε απτά και εφαρμόσιμα μέτρα για τη μείωσή τους.
Τέλος, σε επίπεδο πολιτικών παρεμβάσεων, καταθέτουμε επιστημονικά τεκμηριωμένες προτάσεις στην Πολιτεία προκειμένου να λάβει οριζόντια θεσμικά μέτρα που θα διασφαλίσουν την προστασία των ειδών αυτών μέσα από την αποτελεσματική διαχείριση των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και τη ρύθμιση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις θαλάσσιες περιοχές έξω από αυτές.
NEWSLETTER