Δημοσιεύτηκε στις November, 22 2023
Για ακόμα μια χρονιά, τα Σεκάνια, μία από τις μικρότερες παραλίες της Ζακύνθου, μήκους μόλις 550 μέτρων, φιλοξένησαν σχεδόν τις μισές φωλιές Caretta caretta που καταγράφηκαν στις έξι συνολικά παραλίες ωοτοκίας του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου (ΕΘΠΖ), συνεχίζοντας έτσι, την «παράδοση» των τελευταίων ετών που θέλει τα Σεκάνια να αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα «μαιευτήρια» για το είδος σε όλη τη Μεσόγειο. Ένας είδος που όμως συνεχίζει να απειλείται.
Ειδικότερα, κατά τη φετινή περίοδο ωοτοκίας (Μάιος - Οκτώβριος 2023), στα Σεκάνια φιλοξενήθηκαν 903 φωλιές έναντι συνόλου 1.879 φωλιών στις έξι παραλίες του ΕΘΠΖ. Τα δεδομένα αυτά προκύπτουν από τα προγράμματα παρακολούθησης φωλεοποίησης του ΑΡΧΕΛΩΝ και της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικών Πάρκων Ζακύνθου, Αίνου και Προστατευόμενων Περιοχών Ιονίων Νήσων (ΜΔΠΠΙΝ). Όμως, παρά τις θετικές αυτές επιδόσεις και παρά το γεγονός ότι ως ζώνη απόλυτης προστασίας (Ζώνη Α), στα Σεκάνια επιτρέπεται μόνο η επιστημονική έρευνα, τα χελωνάκια που γεννιούνται εκεί συνεχίζουν να δέχονται σημαντικές πιέσεις που θέτουν σε άμεσο κίνδυνο την επιβίωσή τους. Φυσικοί θηρευτές, αλλά και η ανθρώπινη δραστηριότητα, όπως η τουριστική πίεση και τα πλαστικά αποτελούν βασικές απειλές για το είδος, με αποτέλεσμα μόνο ένα στα χίλια χελωνάκια να καταφέρει να ζήσει και να ενηλικιωθεί.
Δράσεις προστασίας της Caretta caretta στα Σεκάνια: Καθαρισμός παραλίας, ήπια αντιδιαβρωτικά έργα, πυροφύλαξη, αλλά και παρακολούθηση θηρευτών
Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου από την ίδρυσή του έχει ως κύριο στόχο την προστασία, διαχείριση και διατήρηση των σημαντικών οικοτόπων και ειδών που βρίσκονται τόσο στη χερσαία όσο και στη θαλάσσια περιοχή του. Η φιλοξενία, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, μεγάλου αριθμού τουριστών που μοιράζονται τις παραλίες ωοτοκίας με τις θαλάσσιες χελώνες προκαλεί πιέσεις και οχλήσεις στις Caretta caretta. Η υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας στις παραλίες, η αύξηση του αριθμού ενοικιαζόμενων σκαφών, η υπέρβαση του ορίου ταχύτητας που προβλέπεται στο ΠΔ στη θαλάσσια ζώνη, η όχληση στις σπηλιές στα ΒΔ της Ζακύνθου, καθώς και η υποβάθμιση οικοτόπων αποτελούν τις κυριότερες απειλές και τις συχνότερες παραβάσεις που καταγράφονται.
Στο πλαίσιο αυτό, για την προστασία των Σεκανίων, του σημαντικότατου αυτού ενδιαιτήματος της Caretta caretta, κάθε χρόνο υλοποιούνται στοχευμένες δράσεις από το WWF Ελλάς σε συνεργασία με τη ΜΔΠΠΙΝ, τοπικούς φορείς και άλλες περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Τον περασμένο Μάιο και, όπως κάθε χρόνο πριν την έναρξη της περιόδου ωοτοκίας, πραγματοποιήθηκε καθαρισμός της παραλίας των Σεκανίων, σε συνεργασία με τη ΜΔΠΠΙΝ, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, τον ΑΡΧΕΛΩΝ, καθώς και με εθελοντές. Κατά τη διάρκεια του καθαρισμού απομακρύνθηκαν συνολικά 390 κιλά απορρίμματα - «τουρίστες» που είχαν ταξιδέψει με τα θαλάσσια ρεύματα έως τα Σεκάνια. Επιπλέον, την περίοδο της άνοιξης, πραγματοποιήθηκε συντήρηση των ήπιων αντιδιαβρωτικών έργων που έχει εγκαταστήσει το WWF (π.χ. κανάλια συγκέντρωσης φερτών υλικών, των υφιστάμενων μονοπατιών και χωματόδρομων), έτσι ώστε σε περίπτωση πυρκαγιάς τα οχήματα της Πυροσβεστικής να έχουν πρόσβαση στις υδατοδεξαμενές πυροπροστασίας, αλλά και σε περίπτωση έντονων πλημμυρικών φαινομένων τα φερτά υλικά να μεταφερθούν μέσω των χειμάρρων στη θάλασσα, ώστε να μην καλυφθεί η αμμώδης παραλία.
Επίσης, κατά την περίοδο Ιούνιος - Οκτώβριος 2023 πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος φύλαξης, και με την υποστήριξη του WWF Σουηδίας, καθημερινή επόπτευση για πιθανή εκδήλωση πυρκαγιάς στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και φύλαξη για την ενημέρωση των επισκεπτών για τους περιορισμούς πρόσβασης στην παραλία, βάσει του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου. Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί πως εκείνο το διάστημα, καταγράφηκαν σχεδόν 1.000 παραβάσεις, πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα και ένταση, με τις περισσότερες από αυτές να επιλύονται πάντως άμεσα με την παρέμβαση της ΜΔΠΠΙΝ, μετά και από σχετική ειδοποίηση από το WWF. Οι παραβάσεις αυτές αφορούσαν σε επισκέψεις στην περιοχή που βάσει του θεσμικού πλαισίου απαγορεύονται και από ξηρά και από θάλασσα, σε παραβιάσεις της θαλάσσιας ζώνης απόλυτης προστασίας Α που αφορούν σε διελεύσεις σκαφών, sup, καθώς και υπερβάσεις του ορίου ταχύτητας, αλλά και δραστηριότητες όπως η αλιεία και η αγκυροβολία σκαφών.
Πέραν όμως των παραπάνω ανθρωπογενών πιέσεων, τα χελωνάκια Caretta caretta αντιμετωπίζουν και μια ακόμα μεγάλη απειλή, τους φυσικούς θηρευτές, δηλαδή τους γλάρους, αλλά και το «καβούρι - φάντασμα» (ghost crab) που έκανε την εμφάνισή του μόλις τα τελευταία χρόνια στην περιοχή. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος φύλαξης που πραγματοποιείται από το WWF Ελλάς, στο πλαίσιο Μνημονίου Συνεργασίας με τη ΜΔΠΠΙΝ, και για δεύτερη συνεχή χρονιά, εγκαταστάθηκε στα Σεκάνια σύστημα παρακολούθησης θηρευτών με εννέα κάμερες, οι οποίες κατέγραψαν την αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφορετικών ειδών θηρευτών, τη συμπεριφορά τους, αλλά και τη θήρευση των χελωνών- νεοσσών. Τα δεδομένα θα αναλυθούν σε συνεργασία με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και τη ΜΔΠΠΙΝ, σχετικά με την παρουσία αυτού του είδους καβουριού, ώστε να εκτιμηθεί η αλληλεπίδραση με τους νεοσσούς, η συχνότητα των περιστατικών θήρευσης, καθώς και εάν χρειάζεται να ληφθούν συγκεκριμένα διαχειριστικά μέτρα.
Ένα βασικό εύρημα των καταγραφών είναι ότι οι γλάροι που παραμένουν οι κυριότεροι θηρευτές στην περιοχή των Σεκανίων, θηρεύουν τα χελωνάκια συστηματικά ακόμα και τις νυχτερινές ώρες,
Το WWF Ελλάς προστατεύει συστηματικά την παραλία των Σεκανίων επί 29 χρόνια ώστε να παραμείνει ένας παράδεισος για τις θαλάσσιες χελώνες. Όπως αναφέρει η Χαρίκλεια Μινώτου, υπεύθυνη Προγράμματος Ζακύνθου του WWF Ελλάς, «τα Σεκάνια αποτελούν πρόκληση για όλους ώστε να παραμείνουν ένας παράδεισος για τις θαλάσσιες χελώνες. Με ολιστική προσέγγιση για την προστασία, διαχείριση και διατήρηση και δυναμικές συνέργειες μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι οι προσπάθειες για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας αποτελούν ορόσημο διαχρονικά, ώστε να αφήσουμε περιβαλλοντικά σημαντικές περιοχές παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Ας μην “θηρεύουμε” το μέλλον και ας συμμετέχουμε σε δράσεις στο παρόν!»
Επιπλέον πληροφορίες:
- Η προστασία των Σεκανίων σε αριθμούς: Συνολικά, κατά την περίοδο φύλαξης (Ιούνιος έως Οκτώβριος 2023) πραγματοποιήθηκαν 2.700 ώρες παρακολούθησης μέσω του συστήματος καταγραφής oικολογικών παραμέτρων με τις κάμερες, και 1900 ώρες φύλαξης. Επίσης, συμπληρώθηκαν 452 πρωτόκολλα παρακολούθησης του πληθυσμού των γλάρων, και 5 καταγραφές πεδίου για τον πληθυσμό του «καβουριού – φάντασμα», ενώ καταμετρήθηκαν 366 καβουρότρυπες και γεωπροσδιορίστηκαν.
