The WWF is run at a local level by the following offices...
- WWF Global
- Adria
- Argentina
- Armenia
- AsiaPacific
- Australia
- Austria
- Azerbaijan
- Belgium
- Bhutan
- Bolivia
- Borneo
- Brazil
- Bulgaria
- Cambodia
- Cameroon
- Canada
- Caucasus
- Central African Republic
- Central America
- Chile
- China
- Colombia
- Croatia
- Democratic Republic of the Congo
- Denmark
- Ecuador
- European Policy Office
- Finland
Στην Ελλάδα η παράκτια αλιεία είναι συνυφασμένη με την ιστορία, τον πολιτισμό και την ευημερία μας. Ζούμε σε μια χώρα με πλούσια αλιευτική παράδοση, με ποικίλες τεχνικές και πρακτικές. Τόσο η παράκτια αλιεία, όσο και οι άλλες μορφές αλιείας, εξακολουθεί να αποτελεί βασικό πυλώνα του παραγωγικού ιστού της Ελλάδας, διαθέτοντας πλέον τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμητικά αλιευτικό στόλο (μετά την Ιταλία) στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ταυτόχρονα στα καταγάλανα νερά της Μεσογείου, κολυμπούν πάνω από 700 είδη ψαριών πολλά από τα οποία είναι εμπορικά, όπως η γόπα και οι σαρδέλες, αλλά και ο ερυθρός τόνος, που έρχεται στην κλειστή μεσογειακή λεκάνη αποκλειστικά για να γεννήσει.
Ωστόσο, οι ψαράδες μας βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι της ιστορίας. Το 58% των αξιολογημένων ιχθυοαποθεμάτων στη Μεσόγειο είναι υπεραλιευμένα (FAO, 2023). Σήμερα παγκοσμίως καταναλώνουμε διπλάσια ποσότητα ψαριών σε σύγκριση με 50 χρόνια πριν (EUMOFA 2023). Προκειμένου να ικανοποιηθεί η πολύ υψηλή ζήτηση, οι θάλασσές μας υπεραλιεύονται και η παράνομη αλιεία ανθίζει, συρρικνώνοντας τους πληθυσμούς των ψαριών. Επιπλέον, στη μείωση των ιχθυαποθεμάτων συμβάλλουν η ρύπανση, η κλιματική αλλαγή, και η είσοδος ξενικών ειδών. Παράλληλα, ορισμένα αλιευτικά εργαλεία προκαλούν μη αναστρέψιμη ζημιά στον βυθό και το θαλάσσιο περιβάλλον, ενώ άλλα έχουν πολύ υψηλά ποσοστά παρεμπίπτουσας αλιείας, (που αφορά είδη, που δεν στοχεύουν οι αλιείς λόγω συνήθως μικρότερης εμπορικής αξίας), τυχαίων συλλέψεων ευάλωτων και απειλούμενων ειδών όπως τα θαλάσσια θηλαστικά και απορριπτόμενων αλιευμάτων,δηλαδή ειδών που δεν έχουν εμπορική αξία καθώς είτε δεν υπάρχει ζήτηση γι’ αυτά από το καταναλωτικό κοινό είτε είναι μικρού μεγέθους, ασχέτως της εμπορικότητά τους.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι η αλιεία που διεξάγεται με μη βιώσιμες και υπεύθυνες μεθόδους πλήττει τη θαλάσσια βιοποικιλότητα, όπως σημαντικούς οικοτόπους (λιβάδια ποσειδωνίας και κοραλλιογενείς σχηματισμούς), αλλά και ευαίσθητα ή προστατευόμενα είδη.
Σε όλα τα παραπάνω προστίθεται και το σημαντικό πρόβλημα της κακής ή ανεπαρκούς αλιευτικής διαχείρισης. Αν και σε διεθνές επίπεδο έχουν γίνει ουσιώδη βήματα για τη ρύθμισή της μέσω κανονισμών και σχεδίων δράσεων όπως η Κοινή Αλιευτική Πολιτική (Ε.Ε.), το Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης για τη Μικρής κλίμακας Παράκτια αλιείας (Γενική Επιτροπή για την Αλιεία στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα) κ.α., σε Μεσογειακό επίπεδο, όπως και στη χώρα μας, υπάρχουν σημαντικά προβλήματα στην αποτελεσματική διαχείριση της αλιευτικής δραστηριότητας. Η δυσλειτουργία στη συνεργασία (ή ακόμα και έλλειψη αυτής) μεταξύ αρμόδιων αρχών, επιστημόνων, αλιέων και άλλων χρηστών καθώς και της κοινωνίας των πολιτών αμβλύνει τη δυσκολία στην εύρεση, αποδοχή, υιοθέτηση και ορθή εφαρμογή κοινώς αποδεκτών λύσεων που θα συμβάλλουν:
- στη μείωση της υπεραλίευσης,
- στην εξάλειψη της παράνομης λαθραίας και άναρχης αλιείας,
- στον έλεγχο των αλιευτικών δραστηριοτήτων από τις αρμόδιες αρχές,
- στη συλλογή καλύτερων επιστημονικών δεδομένων,
- στην επανάκαμψη της υποβάθμισης ιδιαίτερα σημαντικών ενδιαιτημάτων και
- στη διατήρηση της βιωσιμότητας του παραδοσιακού επαγγέλματος του αλιέα.
Την ίδια στιγμή, όλο και περισσότεροι ψαράδες γίνονται αυτόπτες μάρτυρες της μείωσης της καθημερινής ψαριάς τους και του εισοδήματός τους, σε τέτοιο βαθμό ώστε να απειλείται με εξαφάνιση το ίδιο τους το επάγγελμα. Γυναίκες και άντρες ψαράδες, έρχονται αντιμέτωποι με τις όλες τις παραπάνω συνέπειες και θα πρέπει όλοι μαζί - με πρωταγωνιστές τους ίδιους τους ψαράδες - να συμβάλλουμε προς μια βιώσιμη αλιεία, ώστε οι παραπάνω απειλές να μετριαστούν και να μην μας οδηγήσουν σε μη αναστρέψιμα αδιέξοδα.
Οι παράκτιοι ψαράδες της Μεσογείου, δημιουργούν θέσεις εργασίας για 150.000 άτομα ανά τη Μεσόγειο.
Τα κέρδη των παράκτιων ψαράδων της Μεσογείου αντιστοιχούν στο 26% της αλιευτικής δραστηριότητας της Μεσογείου.
Η Ελλάδα είναι η χώρα με τους περισσότερους παράκτιους αλιείς μικρής κλίμακας στην ΕΕ.
Στο πλαίσιο της «Θαλάσσιας Μεσογειακής Πρωτοβουλίας» του WWF, συνεργαζόμαστε στενά με παράκτιους αλιείς, τις αρμόδιες αρχές αλιείας και άλλους σημαντικούς φορείς για να προωθήσουμε το όραμά μας για έναν περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά βιώσιμο τομέα παράκτιας αλιείας. Πιο συγκεκριμένα, στην Ελλάδα εργαζόμαστε στις Βόρειες Κυκλάδες, μια περιοχή πλούσια σε βιοποικιλότητα και με σημαντικά αλιευτικά πεδία, όπου οι παράκτιες κοινότητες και οι παράκτιοι αλιείς αποτελούν σημαντικό μέρος της οικονομίας και του πολιτισμού.
Προωθούμε τη βιώσιμη παράκτια αλιεία στηρίζοντας τους παράκτιους αλιείς να υιοθετήσουν βιώσιμες τεχνικές (π.χ. πιο επιλεκτικά εργαλεία, απελευθέρωση νεαρών ατόμων ψαριών/ αποφυγή σύλληψής τους, απελευθέρωση καρχαριών και σελαχιών κ.α.), ενώ παράλληλα στηρίζουμε τη δημιουργία συλλογικών μορφών από τους αλιείς όπως αλιευτικοί συνεταιρισμοί και άλλες εταιρικές μορφές. Επιπλέον, υποστηρίζουμε εκείνους που έχουν ήδη υιοθετήσει βιώσιμες αλιευτικές τεχνικές, προτείνοντας βιώσιμους τρόπους βελτίωσης του βιοτικού τους επιπέδου καθώς το εισόδημά τους μειώνεται λόγω μεγαλύτερης αλιευτικής προσπάθειας και αυξημένων εξόδων. Για παράδειγμα στηρίζουμε τους ψαράδες ώστε να αποκτήσουν καλύτερη πρόσβαση στην αγορά για τα ψάρια τους και ενημερώνουμε την αλιευτική κοινότητα και το ευρύ κοινό για τη σημασία της κατανάλωσης των ξενικών και μη εμπορικών ψαρικών, όπως είναι το λεοντόψαρο, ο γερμανός, η αγριόσαλπα, και ο σκάρος. Παράλληλα, μέσω εκπαιδευτικών δράσεων και ταξιδιών ανταλλαγής γνώσεων σε άλλες περιοχές εντός και εκτός Ελλάδας, προωθούμε εναλλακτικές πηγές εισοδήματος, όπως ο αλιευτικός τουρισμός.
FISH GUIDE
Mην ξεχνάς ότι οι «ζωντανές θάλασσες» είναι ευθύνη όλων μας! Πες όχι στην κατανάλωση γόνων, προστατευόμενων και απειλούμενων ειδών, και απόφυγε να τρώς ψάρια κατά την περίοδο αναπαραγωγής τους. Για περισσότερες συμβουλές σχετικά με την κατανάλωση ψαριών, κατέβασε τον Οδηγό του WWF για Υπεύθυνη Κατανάλωση Ψαριών, και γίνε μέρος της λύσης.
fishguide.wwf.gr
Δες τον οδηγό του WWF Ελλάς για καλύτερη πρόσβαση στην αγορά.
Μάθε περισσότερα για τον Aλιευτικό Τουρισμό και πώς μπορεί να είναι μία εναλλακτική και βιώσιμη πηγή εισόδημάτος για τους ψαράδες, προστατεύοντας παράλληλα τη θάλασσα!
Θεωρούμε ότι η ανάπτυξη και θεσμοθέτηση σχημάτων συμμετοχικής διαχείρισης της αλιείας στη χώρα μας με τη συνδρομή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων, όπως αλιέων, αρμόδιων αρχών, επιστημόνων και περιβαλλοντικών οργανώσεων, μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά και καίρια στην ενίσχυση της βιωσιμότητας της αλιείας και τη διατήρησης των ιχθυοαποθεμάτων και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Αντλώντας μαθήματα από την εμπειρία μας στη συμμετοχική διαχείριση στη Βόρεια Ελλάδα, στην Καβάλα, όπου στοχεύσαμε στη στήριξη της βιωσιμότητας της αλιείας με γρι-γρι προς όφελος των ιχθυαποθεμάτων και του θαλάσσιου περιβάλλοντος ιδρύσαμε την Επιτροπή Συνδιαχείρισης Παράκτιας Αλιείας Β. Κυκλάδων. Αυτή ήταν η πρώτη του είδους της στην Ελλάδα, όπου παράκτιοι αλιείς μαζί με εκπροσώπους της πολιτείας, της επιστημονικής κοινότητας και άλλων περιβαλλοντικών φορέων και μιας ομάδας τοπικών αλιέων από τα νησιά της Άνδρου και της Κύθνου, δεσμεύτηκαν να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν από κοινού ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης αλιείας σε εθελοντική βάση. Δίνοντας φωνή στους ψαράδες στη λήψη αποφάσεων, τα μέτρα που προτείνονται είναι πιο αποτελεσματικά αλλά και οι ίδιοι γίνονται μέρος της λύσης.
Παράλληλα έχουμε διαμορφώσει και υποβάλει στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μια πρόταση για την υιοθέτηση και εφαρμογή ενός συστήματος συμμετοχικής διαχείρισης της αλιείας στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα διαβουλευόμαστε με τοπικές αλιευτικές κοινότητες σε όλη την Ελλάδα καθώς και με πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρυματα με στόχο την αναδιαμορφωση και την κατάθεση νομοθετικής πρότασης για την συνδιαχείριση στον τομέα της αλιείας στην Ελλάδα.
Παράλληλα, ενημερώνουμε, ευαισθητοποιούμε και ασκούμε πίεση στους βασικούς φορείς που σχετίζονται με τον κλάδο σχετικά με τις κρίσιμες προκλήσεις αλλά και λύσεις ως προς την αποτελεσματική εφαρμογή της νομοθεσίας και τη διαχείρισης της αλιείας, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου της ερασιτεχνικής αλλά και της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας (Illegal Unreported and Unregulated -IUU- fishing).
Μάθε περισσότερα για τη συνδιαχείριση και πώς λειτουργεί στην πράξη.
Και δες τον συνοπτικό οδηγό για τη συνδιαχείριση στην αλιεία.
Στο WWF πιστεύουμε στη συνδιαχείριση και στηρίζουμε το Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης για την αλιεία μικρής κλίμακας στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Για το Σχέδιο αυτό συνεργάστηκαν 18 χώρες της Μεσογείου προτείνοντας συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των απειλών και την ενίσχυση των ευκαιριών για τη μικρή παράκτια αλιεία έως το 2028.
Τα τελευταία χρόνια, οι αντιδράσεις των αλιέων σχετικά με τη ζημιά που προκαλούν τα είδη θαλάσσιας μεγαπανίδας στα εργαλεία και στο αλίευμα τους γίνονται ολοένα και πιο έντονες, φαινόμενο που εντείνεται από τη συνεχιζόμενη μείωση των ιχθυαποθεμάτων. Ταυτόχρονα, το φαινόμενο της τυχαίας σύλληψης ευάλωτων ειδών σε αλιευτικά εργαλεία αναφέρεται ως μια από τις πολλές απειλές με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι οι πληθυσμοί των ειδών αυτών και σε Μεσογειακό επίπεδο.
Ήδη από το 2006, σε συνεργασία με άλλους εθνικούς φορείς, έχουμε δραστηριοποιηθεί σε μία σειρά από πεδία και έχουμε προτείνει λύσεις, ενώ πρόσφατα το 2020-2022 μέσα από το πρόγραμμα “Αντιμετωπίζοντας την αλληλεπίδραση μεταξύ της μικρής παράκτιας αλιείας και της θαλάσσιας μεγαπανίδας στην Ελλάδα” (“Addressing the interaction between small-scale fisheries and marine megafauna in Greece” - InCa), σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ιχθυολογίας του Τμήματος Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και με τη συμβολή και άλλων εξειδικευμένων φορέων, καλύψαμε ένα σημαντικό κενό γνώσης σε σχέση με την κατανόηση και την επιστημονική αποτίμηση αυτής της σχέσης στην Ελλάδα.
Τα αποτελέσματα του προγράμματος InCa τεκμηριώνουν, για πρώτη φορά με τόσο εκτεταμένη έρευνα πεδίου, τη συχνότητα, το μέγεθος και τις επιπτώσεις της αλληλεπίδρασης μεταξύ της θαλάσσιας μεγαπανίδας και της παράκτιας αλιείας, με απώτερο σκοπό τη συμβολή τους στη διαμόρφωση κατάλληλων μέτρων και παρεμβάσεων μετριασμού του φαινομένου και των επιπτώσεων της αλληλεπίδρασης αυτής.
Με βάση αυτά διαμόρφωσαμε και καταθέσαμε προς τους αρμόδιους φορείς μια σειρά προτάσεων, που αφορούν συγκεκριμένα τεχνικά, διαχειριστικά και οικονομικά μέτρα, για υιοθέτηση και εφαρμογή που μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην αντιστάθμιση της οικονομικής απώλειας που προκαλείται στο εισόδημα των παράκτιων αλιέων εξαιτίας της αλληλεπίδρασης της δραστηριότητάς τους με τα είδη αυτά, αλλά και στην αντιμετώπιση του φαινομένου της τυχαίας σύλληψης των ειδών μεγαπανίδας στην Ελλάδα.
Υπεύθυνος προγράμματος: Μιχάλης Μαργαρίτης
Χωρίς εσένα στο πλευρό μας δεν μπορούμε να συνεχίσουμε τη δράση μας για να προστατέψουμε την πολύτιμη θάλασσά μας και τους ανθρώπους που στηρίζονται σε αυτή. Μαζί μπορούμε να εξασφαλίσουμε ένα υγιές μέλλον για τον άνθρωπο και τον πλανήτη. Γίνε τώρα σύμμαχός μας για έναν ζωντανό πλανήτη!
NEWSLETTER