Δημοσιεύτηκε στις 15 July 2021
Μια από αυτές τίθεται σε εφαρμογή από τις αρχές Ιουλίου 2021. Πρόκειται για την οδηγία (ΕΕ) 2019/904 για τα πλαστικά μιας χρήσης, η οποία έχει γίνει νόμος του κράτους (ν. 4736/2020).
Τα κυριότερα σημεία του νόμου παρουσιάζονται παρακάτω.
Ιούλιος 2021
Α) Από τις 3 Ιουλίου, απαγορεύεται η διάθεση των εξής πλαστικών μιας χρήσης: Μπατονέτες / Μαχαιροπίρουνα (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια, ξυλάκια φαγητού) / Πιάτα / Καλαμάκια / Αναδευτήρες ποτών / Πλαστικά στηρίγματα μπαλονιών / Περιέκτες τροφίμων κατασκευασμένοι από διογκωμένο πολυστυρένιο (φελιζόλ) / Περιέκτες ποτών από διογκωμένο πολυστυρένιο (φελιζόλ) και τα καπάκια και καλύμματά τους / Κυπελάκια για ποτά από διογκωμένο πολυστυρένιο (φελιζόλ) και τα καπάκια και καλύμματά τους. Ο νόμος βέβαια ορίζει δεκάμηνη παράταση της προθεσμίας, μέχρι εξαντλήσεως των αποθεμάτων αυτών των ειδών.
Β) Από 1η Ιουλίου, οι δήμοι θα πρέπει να έχουν κατασκευάσει και να λειτουργούν δημόσιες βρύσες σε παιδικές χαρές και δημοτικά γυμναστήρια, καθώς και να επεκτείνουν το δίκτυο κοινόχρηστων βρυσών σε πολυσύχναστα μέρη.
Γ) Από 3 Ιουλίου, σερβιέτες, υγρά μαντηλάκια, προϊόντα καπνού με φίλτρο και κυπελάκια για ποτά θα πρέπει να φέρουν υποχρεωτικά εμφανή σήμανση επί της συσκευασίας τους, που θα ενημερώνει τους καταναλωτές για την παρουσία πλαστικών υλών στο προϊόν και τον τρόπο διάθεσης ως απόβλητο.
Δ) Έως 3 Ιουλίου θα πρέπει να εκδοθεί κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης, με την οποία εξειδικεύεται το πεδίο εφαρμογής και οι λεπτομέρειες του συστήματος επιστροφής εγγύησης για πλαστικές φιάλες, που θα εφαρμοστεί υποχρεωτικά από τον Ιανουάριο του 2023.
Ιανουάριος 2022
Α) Επιβάλλεται εισφορά 5 λεπτά του ευρώ για ποτήρια καφέ και δοχεία takeaway και 5 λεπτά για τα καπάκια τους.
Β) Κάθε πολίτης θα μπορεί να αγοράσει φαγητό ή ποτό, από καφέ, παντοπωλεία, σούπερ μάρκετ κλπ, με το δικό του σκεύος. Μάλιστα, προβλέπεται έκπτωση για όσους προμηθεύονται τρόφιμα με δικά τους σκεύη.
Ιανουάριος 2023
Α) Οι εταιρίες που παράγουν και διακινούν υγρά μαντηλάκια, μπαλόνια και είδη καπνού υποχρεώνονται να αναλάβουν το κόστος καθαρισμού, διαλογής, μεταφοράς και επεξεργασίας αυτών των πλαστικών απορριμμάτων
Β) Ξεκινά η λειτουργία συστήματος επιστροφής εγγύησης για πλαστικές φιάλες (και πιθανά για φιάλες αλουμινίου και γυαλιού). Δηλαδή, όταν επιστρέφουμε το πλαστικό μπουκάλι στα κατάλληλα σημεία θα παίρνουμε πίσω ένα μέρος του αντιτίμου που δώσαμε για να αγοράσουμε το προϊόν. Στόχος είναι με αυτό το σύστημα να συλλέγεται το 77% των πλαστικών φιαλών που διατίθενται στην αγορά έως το 2025 και το 90% έως το 2029.
Ιανουάριος 2024
Α) Οι εταιρίες που παράγουν και διακινούν αλιευτικά εργαλεία καθίστανται υπεύθυνες για την ασφαλή συλλογή και ανακύκλωσή τους, ώστε να μην απορρίπτονται ανεξέλεγκτα στο θαλάσσιο περιβάλλον. Στόχος είναι να συλλέγεται τουλάχιστον το 40% των αποβλήτων αλιευτικών εργαλείων με σκοπό την ανακύκλωση έως το 2025.
Ιούλιος 2024
Οι πλαστικές φιάλες θα πρέπει να έχουν καπάκια που παραμένουν προσαρτημένα στο προϊόν, δεν θα απορρίπτονται δηλαδή ξεχωριστά.
Ιανουάριος 2025
Οι πλαστικές φιάλες PET θα πρέπει να διατίθενται στην αγορά με 25% ανακυκλωμένο υλικό, δηλαδή το 25% του μπουκαλιού θα πρέπει να είναι από ανακυκλώμενο PET.
Από τον Ιούλιο, λοιπόν, άρχισε η εφαρμογή. Όμως ακόμα δεν υπάρχει περιθώριο για εφησυχασμό ή πανηγυρισμούς. Σημασία έχει η άρτια εφαρμογή του νόμου και η στιβαρή και ευρεία προεργασία από την Πολιτεία και άλλους εμπλεκόμενους φορείς.
Δυστυχώς, ήδη παρατηρούμε τις πρώτες αστοχίες. Οι δήμοι δεν έχουν κατασκευάσει δημοτικές βρύσες, με ελάχιστες εξαιρέσεις, ενώ επίσης δεν έχει εκδοθεί η κοινή υπουργική απόφαση για το περιεχόμενο και τις πρόνοιες του συστήματος επιστροφής εγγύησης για πλαστικές φιάλες. Επιπρόσθετα, δεν έχει γίνει ακόμα σαφές αν στις απαγορεύσεις των συγκεκριμένων ειδών μιας χρήσης, όπως καλαμάκια, αναδευτήρες και πιάτα, περιλαμβάνονται και τα είδη που κατασκευάζονται από βιοπλαστικά.
Υπάρχει δρόμος να διανυθεί σχετικά με τον νόμο για τα πλαστικά και θα απαιτηθεί σοβαρή δουλειά σε όλα τα επίπεδα, ώστε η αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης να συμβαδίσει με τις επιταγές για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία.
Επιλογές όπως η καύση των απορριμμάτων και η έμφαση στην κατασκευή πολλών μεγάλων μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων, όπως προκρίνονται από την ελληνική κυβέρνηση, δίνουν το λάθος στίγμα, δεν πρόκειται να αποτελέσουν ουσιαστικές λύσεις για την καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης και μπορούν μόνο να δημιουργήσουν νέες εστίες αντιπαράθεσης. Αυτά τα έργα εξάλλου δεν θεωρούνται επιλέξιμα για χρηματοδότηση από την ΕΕ κι άρα αν προχωρήσουν θα πρέπει να εξασφαλιστούν με βαρύτατες ρήτρες που θα παγιδεύσουν το μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων της χώρας για τα επόμενα 30-40 έτη.
Σε όλα αυτά, εμείς οι πολίτες, οφείλουμε να πρωτοστατήσουμε και να απαιτήσουμε περισσότερα από την Πολιτεία και τις επιχειρήσεις, ώστε να δώσουν έμφαση στην πρόληψη της πλαστικής ρύπανσης, τη στροφή στον οικολογικό σχεδιασμό και την επαναχρησιμοποίηση, την πραγματική εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», την ουσιαστική ενημέρωση των πολιτών μέσα από καλύτερη σήμανση των πλαστικών προϊόντων, την παροχή πληροφόρησης για την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση πλαστικών και την εκπαίδευση στα σχολεία.
Οφείλουμε και εμείς οι ίδιοι οι πολίτες να δώσουμε τον τόνο, ξεκινώντας από σήμερα να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε αχρείαστα πλαστικά μιας χρήσης και ιδίως αυτά που θεωρούνται απαγορευμένα, χωρίς να περιμένουμε να εξαντληθούν τα αποθέματα στο λιανεμπόριο και την εστίαση. Όχι, λοιπόν, στο πλαστικό καλαμάκι, όχι στα πλαστικά πιάτα και μαχαιροπίρουνα, όχι στις μπατονέτες, όχι στα ποτήρια και δοχεία από φελιζόλ. Και ας προσπαθήσουμε από αυτό το καλοκαίρι, να κάνουμε διακοπές με όσο το δυνατό λιγότερα πλαστικά.
Το WWF Ελλάς ετοίμασε πρόσφατα έναν πρακτικό οδηγό για διακοπές χωρίς πλαστικά, που οι πολίτες θα βρουν ιδιαίτερα χρήσιμο. Ο οδηγός βρίσκεται εδώ.
Καλές διακοπές με μεγαλύτερη μέριμνα για το περιβάλλον και μικρότερο πλαστικό αποτύπωμα.
Πρώτη δημοσίευση στο greenagenda.gr
