Δημοσιεύτηκε στις May, 06 2025
Με ουσιαστικές τοποθετήσεις και ενεργό ενδιαφέρον από το κοινό πραγματοποιήθηκε τη Τρίτη 29 Απριλίου 2025 η διαδικτυακή ημερίδα με τίτλο “Εφαρμογή του νόμου για τον περιορισμό της πλαστικής ρύπανσης: από τη θέσπιση στην πράξη”, με τη συμμετοχή θεσμικών εκπροσώπων, νομικών, περιβαλλοντικών οργανώσεων και εκπροσώπων της αγοράς. Διοργανωτής της εκδήλωσης ήταν το WWF Ελλάς. Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος για την μείωση της θαλάσσιας ρύπανσης από πλαστικά μιας χρήσης που υλοποιείται με δωρεά του Ιδρύματος Αθηνάς Ι. Μαρτίνου.
Η εκδήλωση διοργανώθηκε με στόχο να αποτιμήσει την πρόοδο που έχει σημειωθεί σε εθνικό επίπεδο μετά την ψήφιση του Ν. 4736/2020 για τον περιορισμό της πλαστικής ρύπανσης, καθώς και να καταγραφούν οι βασικές προκλήσεις ενόψει του νέου Ευρωπαϊκού Κανονισμού για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασίας.
Στο επίκεντρο της ημερίδας βρέθηκαν ερωτήματα όπως:
- Πόσο αποτελεσματική είναι η εφαρμογή του νόμου στην πράξη;
- Ποιες δυσκολίες εντοπίζονται στον έλεγχο, την εποπτεία και την ενημέρωση;
- Πώς ανταποκρίνονται οι παραγωγοί, οι καταναλωτές και οι δημόσιες αρχές;
- Ποια είναι η εικόνα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες;
Τι ειπώθηκε;
Ο Γενικός Γραμματέας Εμπορίου, Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, αναφέρθηκε στους πολλαπλούς ελέγχους που το Υπουργείο Ανάπτυξης υλοποιεί σε ετήσια βάση. Αναγνώρισε πως «τα πρόστιμα που προβλέπονται για τους ελέγχους δεν είναι πάντα αποδοτικά και ότι η λύση θα πρέπει να αναζητηθεί κυρίως στον περιορισμό της ζήτησης για πλαστικά μιας χρήσης, μέσω της ενημέρωσης του καταναλωτικού κοινού, αλλά και τον περιορισμό της παραγωγής πλαστικών μίας χρήσης από τη βιομηχανία», καθώς επίσης ότι «υπάρχουν πολλά ακόμα να γίνουν στο πεδίο της συμμόρφωσης με τον νόμο». Αντίστοιχα, η Νέλλη Παλαιολόγου, νομικός για το περιβάλλον και μέλος του Δ.Σ. του WWF Ελλάς, υπογράμμισε την ανάγκη προσαρμογής της ελληνικής νομοθεσίας στις απαιτήσεις του νέου κανονισμού για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας, (ήδη σε ισχύ από το Φεβρουάριο 2025), σημειώνοντας πως «οι προθεσμίες είναι ασφυκτικές» και ότι «αν δεν συμμορφωθεί η Ελλάδα, θα συνεχίσει να πληρώνει πρόστιμα».
Ο Αχιλλέας Πληθάρας, υπεύθυνος τομέα αποτυπώματος του WWF Ελλάς παρουσίασε αναλυτικά τις διατάξεις του νόμου που σήμερα δεν εφαρμόζονται ικανοποιητικά και επεσήμανε ότι δεν έχει προχωρήσει η υλοποίηση της διευρυμένης ευθύνης παραγωγού σε καπνικά προϊόντα και αλιευτικά εργαλεία, τονίζοντας πως «έτσι δίνονται δωρεάν δικαιώματα ρύπανσης». Παράλληλα, σχολίασε πως «απέχουμε πάρα πολύ από το να θεωρούμε την εφαρμογή του νόμου ικανοποιητική».
Ο Γιώργος Ηλιόπουλος, πρόεδρος της ΕΕΔΣΑ, σημείωσε πως «όταν βάζουμε τις απαγορεύσεις είμαστε όλοι ικανοποιημένοι, αλλά από την πίσω πόρτα όλοι τις παραβιάζουμε» σε σχέση με τα πλαστικά μιας χρήσης και παρουσίασε μια σειρά από προπαρασκευαστικές και νομοθετικές ενέργειες που πρέπει να δρομολογηθούν άμεσα για την ορθή εφαρμογή του νόμου, ενώ από την πλευρά των επιχειρήσεων, ο Γιάννης Λιάρος, γενικός διευθυντής της ΕΠΟΕΣ, επεσήμανε ότι «η ενημέρωση στο καταναλωτικό κοινό είναι ανεπαρκής» και ότι «η εφαρμογή του περιβαλλοντικού τέλους για τα πλαστικά μιας χρήσης στη λιανική έχει αποτύχει». Παράλληλα σημείωσε πως οι επιχειρήσεις είναι πάντα πρόθυμες για συνεργασίες προκειμένου να καταστούν πραγματικότητα οι διατάξεις του νόμου.
Την ευρωπαϊκή διάσταση έδωσε η Lucie Padovani, Marine litter lobbying officer στο Surfrider Foundation Europe, επισημαίνοντας ότι «σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχει συνολικά επιτυχία στην απαγόρευση των πλαστικών μιας χρήσης», αλλά και «οι παραγωγοί πλαστικού πιέζουν ώστε να διατηρηθεί το status quo». Παρουσίασε επίσης επιτυχημένα πρακτικές που προχωρούν πέρα από τις διατάξεις της οδηγίας (ΕΕ) 2019/904, όπως για παράδειγμα μοντέλα επαναχρησιμοποίησης σε Γερμανία και Δανία ή η απαγόρευση των πλαστικών δοχείων σε δημόσια σχολεία στη Γαλλία.
Παρά το εξειδικευμένο αντικείμενο, η ημερίδα προσέλκυσε ζωηρό ενδιαφέρον, αναδείχθηκαν οι προκλήσεις της νομοθετικής εφαρμογής στην πράξη και καταγράφηκαν κρίσιμες προτάσεις για αλλαγές που θα οδηγήσουν σε πιο ουσιαστικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης.
Συμπεράσματα
Η συζήτηση κατέδειξε ότι η εφαρμογή του νόμου παραμένει προβληματική. Αναδείχθηκε η ανάγκη:
- για πλήρη εναρμόνιση και προσαρμογή του ελληνικού νομοθετικού πλαισίου με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις,
- για βελτίωση της εποπτείας και των κυρώσεων,
- για σαφέστερο πλαίσιο ευθύνης των παραγωγών,
- και για συντονισμένη καμπάνια ενημέρωσης του κοινού.
Την εκδήλωση συντόνισε ο δημοσιογράφος Γιώργος Λιάλιος (εφημερίδα Καθημερινή).
Δείτε την ημερίδα σε βιντεοσκόπηση: YouTube WWF Ελλάς
Περαιτέρω πληροφορίες για τη δράση του WWF Ελλάς σχετικά με τα πλαστικά είναι διαθέσιμες εδώ.
