Δημοσιεύτηκε στις September, 12 2023

Στο επίκεντρο όλων των καταστροφών του τελευταίου μήνα βρίσκεται η φύση, της οποίας η διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα απώλεια ζωών και βιοποικιλότητας, καθώς και ανυπολόγιστες επιπτώσεις σε υποδομές, περιουσίες και στον ίδιο τον κοινωνικό ιστό των πληγεισών κοινοτήτων. Η Θεσσαλία υποφέρει για άλλη μια φορά από πρωτοφανείς πλημμύρες, λίγες μέρες αφότου ο Έβρος και η Ρόδος κατακάηκαν από ανεξέλεγκτες πυρκαγιές που ο κρατικός μηχανισμός εμφανίστηκε δραματικά ανέτοιμος να αντιμετωπίσει. Οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες συνολικά και σωρευτικά χτυπούν τα οικοσυστήματα, τους ανθρώπους, την οικονομία.

Επιχειρώντας να απαντήσει στις καταστροφές, η κυβέρνηση ανακοινώνει βιαστικά παρεμβάσεις που εστιάζουν στην καταστολή και αντιμετώπιση των καταστροφών όταν αυτές ξεσπάσουν, ενώ σε επίπεδο κεντρικής πολιτικής προωθεί τις πλέον καταστροφικές και περιβαλλοντικά οπισθοδρομικές πολιτικές. Έχει μάλιστα ξεκινήσει από τον Μάιο, με προκλητική αδιαφάνεια, σχεδιασμό για αναβίωση του τραγικά επικίνδυνου και δημαγωγικά παραπλανητικού φαραωνικού έργου της εκτροπής του Αχελώου, που αν είχε ολοκληρωθεί θα επιδείνωνε ακόμα περισσότερο την καταστροφή που συντελέστηκε. Πόσο πιο λάθος μπορεί να κατευθύνεται η χώρα, όταν η επιστημονική κοινότητα εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία προειδοποιεί με βεβαιότητα ότι αυτές οι καταστροφές δεν είναι πλέον φαινόμενα χιλιετίας, αλλά θα γίνουν νέα κανονικότητα εάν δεν αντιμετωπιστούν με έγκαιρο και σωστό σχεδιασμό και με αποτελεσματικές λύσεις που προσφέρουν τα υγιή και ανθεκτικά φυσικά οικοσυστήματα;

Η κλιματική κρίση είναι μια πραγματικότητα που ξεσκεπάζει με τον πιο σκληρό τρόπο τις αδυναμίες της χώρας και την ανετοιμότητά μας απέναντι στις επιπτώσεις για τις οποίες μας έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει η επιστήμη. Αντιλαμβανόμενες πλήρως την ανάγκη για άμεση ανακούφιση των πληγέντων και αποζημίωση για την καταστροφή περιουσιών, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις προτάσσουν παράλληλα ως καθοριστική προτεραιότητα των επανασχεδιασμό πολιτικών και μέτρων με στόχο την ενίσχυση της οικολογικής, κοινωνικής και οικονομικής ανθεκτικότητας της χώρας απέναντι στη νέα, διόλου ευοίωνη κανονικότητα. Αυτό σημαίνει στην πράξη τα εξής: 

1. Κατά απόλυτη προτεραιότητα σχεδιασμός και υλοποίηση, με βάση τα νέα κλιματικά δεδομένα, έργων αποκατάστασης των υδάτινων συστημάτων (ποτάμια, υγρότοποι, πλημμυρικά πεδία, παρόχθια δάση) και των ζωτικής σημασίας αντιπλημμυρικών τους λειτουργιών, όχι μόνο στη Θεσσαλία αλλά σε ολόκληρη τη χώρα. 
2. Μετατόπιση της έμφασης από την καταστολή στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών μέσα από εθνικό σχεδιασμό για ολοκληρωμένη δασική διαχείριση, με διαφάνεια και δημόσια λογοδοσία, και ισχυρή κοινωνική συμμετοχή.
3. Ολοκλήρωση των σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής και αντιμετώπισης πλημμυρών, με κάλυψη ολόκληρης της χώρας και με ισχυρό προσανατολισμό προς την ανάλυση σεναρίων ακραίων κλιματικών καταστροφών. Πρέπει επιτέλους η χώρα μας να σταματήσει να παραβιάζει τόσο κραυγαλέα το περιβαλλοντικό δίκαιο της ΕΕ! 
4. Ολοκλήρωση, δίχως καμία άλλη δικαιολογία, του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού και κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης, η οποία αποτελεί εστία μόνο καταστροφών και αποδυναμώνει τις προοπτικές της χώρας για κλιματική θωράκιση και ανθεκτικότητα.
5. Άμεση και οριστική παύση κάθε σχεδιασμού για το αναχρονιστικό και καταστροφικό έργο της εκτροπής του Αχελώου, η οποία εάν είχε ολοκληρωθεί με μεγάλη βεβαιότητα θα είχε ως επιδείνωνε την ήδη δραματική καταστροφή. Οι μεγαλοστομίες και οι τεράστιες παρεμβάσεις κακοποίησης των υδάτινων συστημάτων βρίσκονται πίσω από μεγάλο μέρος των καταστροφών που προκαλούν τα ολοένα εντεινόμενα ακραία φαινόμενα.
6. Επιτέλους, συμμόρφωση με τη νομοθεσία της ΕΕ για την προστασία της φύσης, με  άμεση ολοκλήρωση και θεσμοθέτηση των προεδρικών διαταγμάτων για όλες τις περιοχές Natura 2000 και των μέτρων διατήρησης και διαχείρισης. Θυμίζουμε τη ντροπιαστική για τη χώρα μας καταδίκη από το Δικαστήριο της ΕΕ, το 2020, λόγω της συνεχιζόμενης από το 2012 παραβίασης από την Ελλάδα  της υποχρέωσης καθορισμού των αναγκαίων μέτρων και στόχων διατήρησης για προστατευόμενα είδη και οικοτόπους στις περιοχές Natura 2000.

Για την Ελλάδα, και για κάθε χώρα και κοινωνία που θα αναμετρηθεί με την κλιματική κρίση μέσα στα επόμενα χρόνια, σωτήριος μονόδρομος είναι η μεγάλης κλίμακας αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων που αποτελούν τις αποδεδειγμένα πιο αποτελεσματικές ασπίδες προστασίας των ανθρώπινων κοινωνιών. Η ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεγγύης και της ενεργοποίησης των τοπικών κοινοτήτων, ο σεβασμός στην ανεξαρτησία και το κύρος των επιστημονικών φορέων, η διαρκής και αποτελεσματική παρακολούθηση των ολοένα και ταχύτερα μεταβαλλόμενων κλιματικών δεδομένων και των κρίσιμων οικολογικών παραμέτρων, και ο σωστός και συμπεριληπτικός σχεδιασμός με βάση τα βέλτιστα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα είναι θεμέλια αποτελεσματικής αντιμετώπισης της νέας κλιματικής πραγματικότητας. 

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις:

1. ΑΝΙΜΑ
2. ΑΡΧΕΛΩΝ
3. Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης
4. Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
5. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
6. Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών
7. Καλλιστώ
8. Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης
9. Greenpeace
10. MEDASSET
11. WWF Ελλάς