Δημοσιεύτηκε στις January, 27 2025
Με πολιτικούς όρους, η αποχώρηση εκπέμπει ένα πολύ προβληματικό μήνυμα. Είναι η στιγμή που η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα έχει επισημάνει με τον πλέον κατηγορηματικό και τεκμηριωμένο τρόπο, την απόλυτη κρισιμότητα των επόμενων 5 ετών στην ανάγκη ραγδαίας μείωσης των εκπομπών και συγκράτησης της αύξησης της θερμοκρασίας. Το 2024 καταγράφηκε ως το θερμότερο έτος στην ιστορία και το πρώτο κατά το οποίο η αύξηση της θερμοκρασίας ξεπέρασε το κρίσιμο πλαφόν των 1,5 βαθμών Κελσίου. Την ίδια στιγμή, η Καλιφόρνια βιώνει πρωτοφανείς τρομακτικές πυρκαγιές που συνδέονται με την κλιματική κρίση, μετράει θύματα και αντιμετωπίζει υλικές ζημιές που σύμφωνα με εκτιμήσεις ενδέχεται να ξεπεράσουν τα 250 δισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα με τα δεδομένα της Αμερικανικής κρατικής υπηρεσίας “National Oceanic and Atmospheric Administration”, οι κλιματικές καταστροφές των τελευταίων δεκαετιών, έχουν στοιχίσει συνολικά στη χώρα 2,9 τρισεκατομμύρια δολάρια. Σε αυτή λοιπόν την κρίσιμη συγκυρία που απαιτείται τολμηρή ηγεσία, συλλογική δράση και κλιματική διπλωματία, οι ΗΠΑ, η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, επιλέγουν να μπουν στο κλαμπ των ελάχιστων χωρών (Λιβύη, Υεμένη, Ιράν) που βρίσκονται εκτός Συμφωνίας Παρισιού.
Δεν είναι καθόλου σίγουρο πόσο οι επιλογές και πεποιθήσεις του νέου «πλανητάρχη» είναι σε θέση να τροφοδοτήσουν τελικά μια ευρύτερη πράσινη οπισθοδρόμηση, το λεγόμενο “greenlash”. Ακόμα και στις ίδιες τις ΗΠΑ, μπορεί να ακούστηκε το “drill, baby drill” του Ντόναλτ Τραμπ στην ομιλία ανάληψης της προεδρίας, δίνοντας ξεκάθαρα το σήμα για περισσότερες εξορύξεις, όμως σήμερα η πράσινη οικονομία στη χώρα αυτή εξασφαλίζει 10 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, ενώ η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων 300.000 θέσεις.
Το μόνο σίγουρο πάντως είναι πως η νέα αυτή στάση της παγκόσμιας υπερδύναμης δημιουργεί ένα σαφές κενό ηγεσίας στη μάχη κατά της κλιματικής κρίσης. Για την Ευρώπη που παραδοσιακά έχει παίξει έναν καθοριστικό ρόλο στα θέματα κλιματικής πολιτικής, αυτό θα μπορούσε να μεταφραστεί σε μεγαλύτερη ευθύνη αλλά και ευκαιρία να ηγηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, με πραγματική έκρηξη καινοτομίας και άλματα προς την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας.
Στη δική μας χώρα, η κυβέρνηση και ειδικότερα το αρμόδιο ΥΠΕΝ, θεώρησε σκόπιμο την ίδια χρονική στιγμή της ανάληψης της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ, να προβεί σε μια πολύ ιδιαίτερη ανακοίνωση. Καταρχάς, εξαγγέλλει πανηγυρικά την έκφραση (μη δεσμευτικού) ενδιαφέροντος από την πετρελαϊκή Chevron για εξορύξεις στο Ιόνιο. Μέσα στην ίδια ανακοίνωση, ενημερώνει πως το πετρελαϊκό οικόπεδο στο Κατάκολο απελευθερώνεται και η θαλάσσια περιοχή του πρόκειται να ενταχθεί στο νέο υπό σχεδιασμό θαλάσσιο πάρκο του Ιονίου. Στην ίδια δηλαδή ευρύτερη θαλάσσια περιοχή, το ΥΠΕΝ από τη μία καλωσορίζει το ενδιαφέρον πετρελαϊκής εταιρείας για εξόρυξη σε νέο χώρο και από την άλλη δημιουργεί θαλάσσιο πάρκο για την προστασία της βιοποικιλότητας. Η ανακοίνωση συνιστά τον ορισμό του greenwashing και προσβάλλει τη νοημοσύνη μας. Εννοείται πως είναι εξαιρετική η πρωτοβουλία για θαλάσσιο πάρκο στο Ιόνιο, σε μια περιοχή που έχει διεθνώς αναγνωριστεί ως παγκόσμιας οικολογικής σημασίας. Σημαντική και η απόφαση ακύρωσης της εξόρυξης στο Κατάκολο. Όμως, θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή και εξόρυξη υδρογονανθράκων δεν πάνε μαζί. Τόσο απλό.
Ως χώρα, έχουμε τη μεγάλη τύχη να φιλοξενούμε μοναδική βιοποικιλότητα και να απολαμβάνουμε, εμείς και εκατομμύρια τουρίστες, την καθαρότητα των νερών του Ιονίου και της Κρήτης, ακριβώς επειδή στις ελληνικές θάλασσες δεν υπάρχουν πλατφόρμες εξόρυξης υδρογονανθράκων και άλλες τέτοιες βαριά ρυπογόνες εγκαταστάσεις. Η επιμονή της κυβέρνησης στις εξορύξεις στερείται κλιματικής, αλλά και οικονομικής λογικής.
Σε αυτή την εποχή των μεγάλων πολιτικών και κοινωνικών αλλαγών, ας δείξουμε εμπράκτως ως ήπειρος και χώρα, πως η αντιμετώπιση των οικουμενικών απειλών της κλιματικής κρίσης και της απώλειας της βιοποικιλότητας δεν μπορεί παρά να είναι η ώρα της δικής μας κρίσης.
Δημήτρης Καραβέλλας, Γενικός Διευθυντής WWF Ελλάς
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στην "Καθημερινή της Κυριακής" (26/1/2025)
