© Andrea Bonetti / WWF Ελλάς
ΣΠΑΤΑΛΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΠΑΤΑΛΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ;

Η σπατάλη τροφίμων αναφέρεται σε τρόφιμα που θα μπορούσαν να καταναλωθούν αλλά χάνονται ή απορρίπτονται σε οποιοδήποτε στάδιο της αλυσίδας αξίας — από την παραγωγή, τη μεταποίηση και τη μεταφορά έως τη λιανική πώληση και το νοικοκυριό. Περιλαμβάνει τόσο ολόκληρα προϊόντα όσο και βρώσιμα μέρη που δεν αξιοποιούνται. 

Η απλή καταγραφή των αποβλήτων αποκαλύπτει πού και γιατί χάνονται τρόφιμα — χωρίς δεδομένα δεν μπορούμε να σχεδιάσουμε στοχευμένες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις. Η μέτρηση: 

  • Δείχνει τις κύριες πηγές απωλειών και τα στάδια από όπου προκύπτουν. 
  • Επιτρέπει τη θέσπιση ρεαλιστικών στόχων και την παρακολούθηση προόδου. 
  • Διευκολύνει την αποτίμηση οικονομικού οφέλους  
  • Στηρίζει βιώσιμες αποφάσεις  

Τι κερδίζει όμως η επιχείρηση μέσα από την καταγραφή των αποβλήτων; 

  • Μείωση λειτουργικού κόστους και βελτίωση αποδοτικότητας. 
  • Συμμόρφωση με καλές πρακτικές, αλλά και με θεσμικές υποχρεώσεις  
  • Καλύτερη εταιρική εικόνα και δυνατότητα αξιοποίησης νέων ευκαιριών 

 
© Unsplash

Η καταγραφή και η ετήσια υποβολή έκθεσης για τα απόβλητα τροφίμων είναι υποχρεωτική για όλους τους φορείς που συμμετέχουν στην αλυσίδα τροφίμων — μεταξύ άλλων όσοι ασχολούνται με την παραγωγή, τη μεταποίηση, την τυποποίηση, την αποθήκευση/διανομή και το εμπόριο τροφίμων — καθώς και οι εγκαταστάσεις και οι φορείς που συλλέγουν, μεταφέρουν ή διαχειρίζονται οργανικά απόβλητα (ν. 4819/2021).

Οι ετήσιες εκθέσεις υποβάλλονται ηλεκτρονικά στην επίσημη πλατφόρμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος — το Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων Τροφίμων (ΗΜΑΤ) — που διαλειτουργεί με το γενικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ).

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Στο πλαίσιο της συνεργασίας του WWF με την εταιρεία ΑΒ Βασιλόπουλος και της κοινής προσπάθειας να μειώσουμε τη σπατάλη τροφίμων «από το αγρόκτημα μέχρι το πιάτο», δημιουργήσαμε αυτόν τον πρακτικό Οδηγό Μέτρησης Αποβλήτων Τροφίμων ειδικά για τους προμηθευτές τροφίμων της αλυσίδας. Ο Οδηγός περιλαμβάνει σαφή βήματα εφαρμογής, πρότυπα Excel για καταγραφή και αναφορές, οδηγίες για αναγωγές και προτεινόμενους δείκτες (KPIs) ώστε η μέτρηση να γίνει απλή, επαναλαμβανόμενη και αξιόπιστη. 

Στον Οδηγό παρουσιάζονται επίσης δύο μελέτες περίπτωσης από επιχειρήσεις που εφάρμοσαν τη μεθοδολογία και πέτυχαν μείωση αποβλήτων: χρήσιμα παραδείγματα, δράσεις και αποτελέσματα που μπορούν να εφαρμοστούν και σε άλλες επιχειρήσεις του κλάδου. 

Ο οδηγός διατίθεται ελεύθερα σε όλους τους ενδιαφερόμενους που θέλουν να μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων και να περιορίσουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα.  

CASE STUDIES

ΦΑΡΜΑ ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ

  • Μηδενική ταφή αποβλήτων τροφίμων το 2024. 
  • Ποσοστό αποβλήτων σε σχέση με τις πωλήσεις: < 0,05% 
  • Κυριότερες δράσεις: καθημερινή καταγραφή (ERP + ζυγαριές), αξιοποίηση μη βρώσιμων μερών σε μονάδες αδρανοποίησης/παραγωγής ζωοτροφών, χρήση μονάδας βιοαερίου για ενέργεια και εδαφοβελτιωτικό. 

ΜΟΝΑΔΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΦΡΟΥΤΩΝ

  • Η χρήση ημερήσιου template αποκάλυψε γρήγορα κρίσιμα σημεία απωλειών (ψύξη, συσκευασία). 
  • Απλές παρεμβάσεις (βελτιωμένη αποθήκευση, προσφορές στο προσωπικό, συνεργασία με χυμοποιία) μείωσαν τις απώλειες και ενίσχυσαν την επαναχρησιμοποίηση χωρίς μεγάλες επενδύσεις. 
  • Οι πρακτικές του οδηγού είναι εφαρμόσιμες και οικονομικά αποτελεσματικές και για μικρές επιχειρήσεις. 
ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (FAQ)

Όποιο τρόφιμο ή μέρος αυτού που απορρίπτεται ή δεν προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση σε κάποιο στάδιο της αλυσίδας.
Η μέτρηση αποκαλύπτει την κλίμακα και τις αιτίες της σπατάλης, επιτρέπει στόχευση δράσεων και εξοικονόμηση κόστους.
Προτείνονται άμεσες ζυγίσεις (σταθμοί ζύγισης). Όπου αυτό δεν είναι δυνατό, προτείνονται άλλες μέθοδοι.
Η σύσταση είναι καθημερινή καταγραφή για μεγαλύτερη ακρίβεια. Εναλλακτικά, εποχικές δειγματοληπτικές μετρήσεις για να καταγραφή των διακυμάνσεων λόγω εποχικότητας και αναγωγή των δεδομένων.
Πρώτη προτεραιότητα: πρόληψη και επαναχρησιμοποίηση (δωρεά για ανθρώπινη κατανάλωση, ζωοτροφές). Έπειτα: ανακύκλωση (κομποστοποίηση). Η ταφή είναι λύση τελευταίας ανάγκης.