Posted on June, 24 2022
Γιατί η αποκατάσταση φυσικών οικοσυστημάτων είναι σημαντική
Πρόσφατες επιστημονικές μελέτες και έρευνες καταδεικνύουν ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν οδηγήσει σε πρωτοφανή υποβάθμιση των φυσικών οικοσυστημάτων και απώλεια της βιοποικιλότητας, καθώς και σε επικίνδυνα επίπεδα κλιματικής αλλαγής. Η αποκατάσταση υποβαθμισμένων φυσικών οικοσυστημάτων, δηλαδή η επαναφορά τους σε καλή και υγιή κατάσταση, μπορεί να επιφέρει σημαντικά οφέλη για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης μέσω της δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα από φυσικά οικοσυστήματα, την πρόληψη πλημμυρών και πυρκαγιών, και την επισιτιστική ασφάλεια.
Όπως τονίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρότασή της, τα στοιχεία αυτά είναι κρίσιμα για τη μακροπρόθεσμη επιβίωση, ευημερία, ασφάλεια και ανθεκτικότητα της Ευρώπης, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις που συνδέονται με την ανάγκη να διασφαλιστεί η επισιτιστική ασφάλεια και βιωσιμότητα.
Τι περιλαμβάνει η νομοθετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η επιλογή της Επιτροπής να προτείνει την ψήφιση ενός κανονισμού (αντί μιας οδηγίας) αντανακλά την ανάγκη για άμεση και επείγουσα δράση καθότι ο κανονισμός εφαρμόζεται στα κράτη μέλη της ΕΕ άμεσα από την ψήφισή του. Σκοπός του προτεινόμενου κανονισμού είναι να συμβάλει στη διαρκή, μακροπρόθεσμη και βιώσιμη ανάκαμψη της φύσης στη χερσαία και θαλάσσια έκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και στην επίτευξη των στόχων για τη μείωση και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν, χωρίς καθυστέρηση, αποτελεσματικά και χωρικά προσδιορισμένα μέτρα αποκατάστασης που στο σύνολό τους θα καλύπτουν τουλάχιστον το 20% της ξηράς και το 20% της θάλασσας της ΕΕ μέχρι το 2030 και όλα τα οικοσυστήματα που χρειάζονται αποκατάσταση μέχρι το 2050.
Ειδικότερα, ο προτεινόμενος κανονισμός προβλέπει νομικά δεσμευτικούς στόχους και υποχρεώσεις για τη θέσπιση και εφαρμογή μέτρων αποκατάστασης για μια ευρεία γκάμα οικοσυστημάτων: χερσαίων, παράκτιων, υδάτινων, θαλάσσιων κ.α. Ο κανονισμός περιλαμβάνει επίσης στόχους για την αποκατάσταση της φυσικής συνδεσιμότητας των ποταμών και των φυσικών λειτουργιών των σχετιζόμενων πλημμυρικών περιοχών, για την αποκατάσταση των πληθυσμών επικονιαστών, καθώς και στόχους με συγκεκριμένους δείκτες για τα γεωργικά οικοσυστήματα.
Για την επίτευξη των στόχων αυτών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαμορφώσουν εθνικά σχέδια αποκατάστασης, βάσει προπαρασκευαστικών μελετών και ερευνών, που θα περιλαμβάνουν τα μέτρα αποκατάστασης που είναι απαραίτητα για να επιτευχθούν οι στόχοι και οι υποχρεώσεις τους, καθώς και ποσοτικοποιημένες αναφορές στις περιοχές που χρειάζονται αποκατάσταση. Τα σχέδια αυτά θα πρέπει να κατατεθούν από τα κράτη μέλη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα τα αξιολογήσει ειδικά σε ό,τι αφορά την επάρκειά τους για την επίτευξη των στόχων.
Ωστόσο, ορισμένα στοιχεία της πρότασης χρήζουν βελτίωσης και ενδυνάμωσης προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του κανονισμού και να δημιουργηθεί ένα συνεκτικό και ολοκληρωμένο πλαίσιο για την αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, η συμβατότητα του προτεινόμενου κανονισμού με την οδηγία για τους οικοτόπους (οδηγία 92/43/ΕΟΚ) και την οδηγία για τα ύδατα (οδηγία 2000/60/ΕΚ), η σύνδεση μεταξύ της αποκατάστασης θαλάσσιων οικοσυστημάτων και της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, καθώς και η ενίσχυση της ουσιαστικής εφαρμογής των προβλεπόμενων υποχρεώσεων από τα κράτη μέλη (π.χ. μέσω μηχανισμών παρακολούθησης) είναι μερικά από τα στοιχεία αυτά.
Τα επόμενα βήματα
Με την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ξεκινάει η επίσημη νομοθετική διαδικασία συναπόφασης από τα δύο νομοθετικά όργανα της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (που αποτελείται από αντιπροσώπους σε υπουργικό επίπεδο από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ). Τα δύο αυτά όργανα θα εξετάσουν τη νομοθετική πρόταση της Επιτροπής, και έχουν τη δυνατότητα να προτείνουν τροπολογίες και να την εγκρίνουν ή να την απορρίψουν. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας, θα πρέπει να ανταποκριθούν θετικά, εγκρίνοντας τα θετικά στοιχεία και βελτιώνοντας τις αδυναμίες της πρότασης. Το WWF θα συμβάλει έμπρακτα στη διαδικασία κάνοντας συγκεκριμένες προτάσεις για τη βελτίωση και ενίσχυση του νομικού πλαισίου.
Η νομοθετική πρόταση για την αποκατάσταση της φύσης αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο στην ΕΕ για την αντιμετώπιση των αλληλένδετων κρίσεων απώλειας της βιοποικιλότητας και κλιματικής αλλαγής, και θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι δεν θα χαθεί η ευκαιρία να υιοθετηθεί ένα κατάλληλο και αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο που θα συμβάλει ουσιαστικά στην ευημερία και στην ανθεκτικότητα της φύσης και των κοινωνιών μας.
Σοφία Κόπελα, Υπεύθυνη πολιτικής για το φυσικό περιβάλλον
