Δημοσιεύτηκε στις May, 16 2025

Παρά τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις κατά το στάδιο της προδικασίας, η ακροαματική διαδικασία που ξεκίνησε τελικά 7 χρόνια μετά το ναυάγιο (Οκτώβριος 2024) εξελίχθηκε στη βάση μιας πολύ λεπτομερούς και μακράς αποδεικτικής διαδικασίας. Στη διάρκεια αυτής, αποκαλύφθηκαν νέα στοιχεία για την περιβαλλοντική και οικονομική διάσταση των εγκλημάτων που τελέστηκαν.  

Το δικαστήριο έκρινε ότι τελέστηκαν τα κακουργήματα της πρόκλησης ρύπανσης με σκοπό οικονομικού οφέλους, πρόκλησης ναυαγίου με πρόθεση, απόρριψη ρυπογόνων ουσιών από πλοίο και ηθική αυτουργία για τις παραπάνω πράξεις. Επιπλέον, το Δικαστήριο δέχθηκε ότι επήλθε βλάβη περισσότερων πτυχών του έννομου αγαθού του περιβάλλοντος, και συγκεκριμένα τόσο του θαλάσσιου όσο και του χερσαίου (παράκτιου) περιβάλλοντος. Με βάση την αποδεικτική διαδικασία, το δικαστήριο εκτίμησε ότι διέρρευσαν περίπου 500 – 700 μ. τόνοι στο θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον, προκαλώντας εκτεταμένη οικολογική ρύπανση και ζημιά. 

Οι ποινές που επιβλήθηκαν βασίζονται και στο περιβαλλοντικό δίκαιο, συγκεκριμένα στον νόμο 1650/1986 όπως ισχύει, και μπορούν να συμβάλουν στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την αποτροπή τέλεσης παρόμοιων περιβαλλοντικών εγκλημάτων. 

Το Ελληνικό δίκαιο πρέπει να εγγυηθεί την πλήρη εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει». Η υπόθεση ανέδειξε την ανάγκη παρακολούθησης του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τόσο σε μόνιμη όσο και σε έκτακτη βάση. Η χώρα χρειάζεται καλύτερο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, παρακολούθησης, και αντίδρασης σε κάθε είδους απορρίψεις υδρογονανθράκων από οποιαδήποτε πηγή. Η κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού, και ο συντονισμός του με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις πρέπει να βελτιωθούν. Χρειάζεται μεγαλύτερη διαφάνεια για τις συνέπειες, οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές, παρόμοιων εγκλημάτων. Από την άλλη μεριά, μέσα από την υπόθεση αυτή, αναδεικνύεται πόσο ευάλωτο είναι το θαλάσσιο περιβάλλον σε παρόμοια αδικήματα. Κρίσιμο επίσης ζήτημα είναι η δημοσιότητα που λαμβάνουν περιβαλλοντικά και οικονομικά εγκλήματα, όπως το ναυάγιο του Αγία Ζώνη ΙΙ. Ο διάχυτος κοινωνικός έλεγχος προϋποθέτει την ευρεία δημοσιοποίηση της ποινικής διερεύνησης και της δικαστικής απόδοσης ευθυνών, με σεβασμό στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και στις θεμελιώδεις αρχές του ποινικού δικαίου (κυρίως στο τεκμήριο της αθωότητας). 

Η ελληνική ναυτιλία κατέχει προέχουσα θέση διεθνώς στις θαλάσσιες μεταφορές, και η περιοχή μας αποτελεί σημαντικό κέντρο διέλευσης της ποντοπόρου και της εσωτερικής ναυσιπλοΐας. Χρέος της πολιτείας και της δικαιοσύνης, και πρωτίστως υποχρέωση του ίδιου του ναυτιλιακού κλάδου, είναι η προστασία των θαλασσών και ακτών και η διασφάλιση ότι δεν θα ξανασυμβεί παρόμοιο έγκλημα για την αποκόμιση οικονομικού οφέλους. 

To WWF Ελλάς, το οποίο από την αρχή είχε ενεργό ενδιαφέρον για την υπόθεση, εκφράζει ικανοποίηση για τη διαδικασία και την απόφαση. 

Σημειώσεις προς συντάκτες: 

1. Δήλωση σχετικά με τη δίκη για το ναυάγιο του Αγία Ζώνη ΙΙ 
2. Ναυάγιο "Αγία Ζώνη ΙΙ": Ένα περιβαλλοντικό έγκλημα που παραμένει χωρίς τιμωρία, 4 χρόνια μετά  
3. Αναφορά στον Άρειο Πάγο για το ναυάγιο Αγία Ζώνη ΙΙ    
4. Δυο χρόνια από το ναυάγιο του «Αγία Ζώνη ΙΙ»: ένα περιβαλλοντικό έγκλημα χωρίς τιμωρία ακόμα 
5. Απόδοση δικαιοσύνης για τη θάλασσα και τις ακτές 
6. Σαλαμίνα : άσκηση ετοιμότητας για θαλάσσια ρύπανση 
7. Έκθεση προς την Εισαγγελία Πρωτοδικών Πειραιά για το ναυάγιο “Αγία Ζώνη ΙΙ”