Δημοσιεύτηκε στις November, 03 2025
Στην Ελλάδα, τα μέτρα πρόληψης βασίζονται κυρίως στη μηχανική απομάκρυνση της καύσιμης ύλης. Αντίθετα, σε αρκετές χώρες, εδώ και δεκαετίες εφαρμόζεται συστηματικά και η μέθοδος της προδιαγεγραμμένης καύσης στο πλαίσιο των εθνικών τους στρατηγικών πρόληψης δασικών πυρκαγιών.
Τι είναι όμως η προδιαγεγραμμένη καύση;
Η προδιαγεγραμμένη καύση, δηλαδή η χρήση της φωτιάς κατά τρόπο οργανωμένο και στοχευμένο και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και συνθήκες, αποτελεί μια σημαντική μέθοδο δασικής διαχείρισης, διαχείρισης της καύσιμης ύλης και πρόληψης των δασικών πυρκαγιών.
Η μέθοδος αυτή προκρίνεται ως ενδεδειγμένη πρακτική με πολλαπλά οφέλη, σε πολλές χώρες του κόσμου, τόσο για τη δασική διαχείριση όσο και για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, όπως προκύπτει από σχετικές έρευνες και μελέτες.
Λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και τα διαρκώς αυξανόμενα και εντεινόμενα φαινόμενα που συνδέονται με τις δασικές πυρκαγιές, η προδιαγεγραμμένη καύση μπορεί να συμβάλει στην ανθεκτικότητα των δασικών οικοσυστημάτων, στη μείωση της πιθανότητας εκδήλωσης πυρκαγιών, καθώς και στην άμβλυνση της έντασής τους, κάνοντας ταυτόχρονα την καταστολή ευκολότερη και ασφαλέστερη και περιορίζοντας τις καταστροφές.
Επί του παρόντος, η προδιαγεγραμμένη καύση δεν έχει θεσμοθετηθεί στην Ελλάδα και οι πιλοτικές της εφαρμογές έχουν πραγματοποιηθεί υπό το καθεστώς ερευνητικών έργων. Το 2021, από κοινού το WWF Ελλάς και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων/ΕΛΓΟ Δήμητρα (ΙΜΔΟ), εφάρμοσαν με επιτυχία στη Χίο πιλοτική δοκιμή προδιαγεγραμμένης καύσης. Το παράδειγμα της Χίου ολοκληρώθηκε με επιτυχία και ευελπιστούμε να αποτελέσει το πρώτο βήμα για την ευρεία εφαρμογή της προδιαγεγραμμένης καύσης στην Ελλάδα. Σήμερα, στο πλαίσιο του προγράμματος NATALIE, το WWF Ελλάς και το ΙΜΔΟ βρίσκονται σε φάση σχεδιασμού της δεύτερης εφαρμογής προδιαγεγραμμένης καύσης στο Ληλάντιο Πεδίο στην Εύβοια, μιας περιοχής με βαρύ ιστορικό δασικών πυρκαγιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές του 2024 και 2025 στο Αφράτι και τον Πισσώνα αντίστοιχα.
Η έναρξη της εφαρμογής προδιαγεγραμμένης καύσης στο Ληλάντιο Πεδίο προγραμματίζεται για το Νοέμβριο του 2025 σε 8 διαφορετικές περιοχές εφαρμογής συνολικής έκτασης 900 στρεμμάτων. Η επιλογή των περιοχών εφαρμογής πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τοπικούς φορείς, όπως η Διεύθυνση Δασών Ευβοίας και το Δασαρχείο Χαλκίδας.
Για το σκοπό αυτό, το WWF Ελλάς και το ΙΜΔΟ ολοκλήρωσαν με επιτυχία δύο ενημερωτικές εκδηλώσεις προς τις τοπικές κοινωνίες στον Πούρνο και στο Αφράτι, καθώς και ένα τεχνικό εκπαιδευτικό εργαστήριο στο Δήμο Χαλκιδέων για τους κρατικούς και εθελοντικούς φορείς που θα εμπλακούν με κάθε τρόπο στο έργο.
Αναμένοντας την έναρξη της εφαρμογής το Νοέμβριο του 2025, το παράδειγμα στο Ληλάντιο Πεδίο πρόκειται να τεκμηριώσει περαιτέρω την ανάγκη για ευρεία εφαρμογή προδιαγεγραμμένης καύσης στην Ελλάδα. Η προδιαγεγραμμένη καύση δεν αποτελεί πανάκεια για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, όμως μπορεί να λειτουργήσει ως ένα χρήσιμο εργαλείο στο πλαίσιο μιας πιο ολιστικής προσέγγισης, η οποία βασίζεται στην πρόληψη των πυρκαγιών και στη βιώσιμη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων.
